Wat is sjezenrijden?
Wie bekend is met ringrijden te paard, ziet bij het sjezenrijden veel overeenkomsten maar ook verschillen. Ook bij het sjezenrijden is het belangrijkste onderdeel de behendigheid om de ring te steken. Het belangrijkste verschil is dat bij het sjezenrijden niet een persoon op een paard zit maar dat in de sjees de ring gezamenlijk wordt gereden. Hierbij ment de ‘boer’ en steekt de ‘boerin’ de ringen.
De man ment het paard in een draf over het parcours, terwijl de vrouw met een korte, lichte lans (lans B) probeert ringen te steken die hoog boven de weg hangen. In plaats van snelheid draait het hier om precisie en samenwerking. Het is een feestelijk spektakel, waarbij de folklore vaak de boventoon voert boven de sport.
De sjees en het uiterlijk
De sjees wordt voorafgaand aan de wedstrijd rijkelijk versierd met bloemen, takken en ander natuurlijk groen. Ook het paard wordt met zorg aangekleed, wat samen met de kleurrijke Zeeuwse klederdracht van de deelnemers zorgt voor een prachtig, nostalgisch beeld. Vaak rijden er ook kinderen in klederdracht mee, wat het geheel nog feestelijker en authentieker maakt.
Het parcours en de ringen
Langs het parcours hangen op drie of vier punten ijzeren bussen tussen twee palen - de ‘poengers’ - waaraan de ringen bungelen. De standaardring heeft net als bij het ringrijden een doorsnede van 38 millimeter. Bij wedstrijden met een gelijk aantal gestoken ringen volgt een zogeheten kamp, waarbij de ring steeds kleiner wordt: van 32 millimeter naar uiteindelijk 10 mm. Wie de ringen missen, vallen af; wie blijven steken, strijden verder om de dagwinst.
Een gestoken ring moet direct achterover van de lans worden afgegooid, een extra handigheidje dat vaardigheid vereist.
De wedstrijdorganisatie
Elke sjezenwedstrijd wordt ondersteund door een team van vrijwilligers. Een baancommissaris houdt toezicht op het verloop van de wedstrijd. Bij elke ring staan een of meerdere ringhangers, en per ring zijn er meestal twee schrijvers aanwezig die de score bijhouden – zowel op een schoolbord als op papier. Zo wordt nauwkeurig gecontroleerd hoeveel ringen elk paar steekt. Aan het einde van het parcours geven de deelnemers zelf hun score door, die vervolgens wordt vergeleken met de gegevens van de schrijvers.
Een of twee schrijvers houden aan het einde van het parcours ook de totaalstand bij op een verzamelbord, zodat publiek en deelnemers gemakkelijk kunnen zien wie er aan kop gaat. De speaker van dienst houdt het publiek op de hoogte van wat er gebeurt en wie er rijdt.
De boerenronde
Tijdens demonstraties is er ook vaak de boerenronde. Hierbij worden de rollen omgedraaid: de vrouw ment het paard en de man steekt de ringen. Deze ludieke omwisseling zorgt vaak voor verrassende uitslagen en veel plezier bij deelnemers en toeschouwers.
Klederdracht
De meeste deelnemers aan het sjezen rijden komen van Walcheren, waardoor de Walcherse klederdracht het vaakst wordt gedragen. Toch is er ook altijd klederdracht te zien van andere streken en tradities als de Arnemuidense, Nieuwlandse of Bevelandse dracht.
